Na današnji dan 12. maj

Na današnji dan 12. maja 1904. rođen je čileanski pesnik Pablo Neruda. Bio je učesnik Španskog gradjanskog rata, nakon kojeg se posvetio idealima socijalne pravde. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1971. (“Suton”, “Dvadeset ljubavnih i jedna očajna pesma”, “Španija u srcu”).

1607 – Engleski avanturista Džejms Smit osnovao je prvo englesko naselje na tlu Severne Amerike, koje je kasnije po njemu dobilo ime Džejmstaun.

1820 – Rođena je engleska bolničarka Florens Najtingejl (Florence Nightingale), koja je otvorila prvu školu za bolničarke. U Krimskom ratu (1853-56) organizovala je prvu ekipu za negu ranjenika.

1842 – Rođen je francuski kompozitor Žil Masne (Jules Massenet). Komponovao je preko 20 opera, uglavnom lirske tematike, kao i balete, oratorijume, orkestarsku muziku, kantate, solo pesme (“Manon”, “Verter”, “Don Kihot”, “Tais”).

1871 – Umro je francuski kompozitor Danijel Fransoa Espri Ober (Daniel Francois Esprit Auber), autor opera u kojima se smenjuju govorne i pevačke deonice (“Fra Diavolo”, “Crni Domino”).

1884 – Umro je češki kompozitor Bedžih Smetana (Bedrich), osnivač češke opere i moderne muzike (“Prodana nevesta”).

1888 – Britanija je uspostavila protektorat nad Severnim Borneom i Brunejom.

1918 – Rođen je američki inženjer Džulijus Rozenberg (Julius Rosenberg), koji je sa suprugom Etel (Ethel), 1953. kao prvi civil u SAD, osudjen na smrt i pogubljen zbog špijunaže, uprkos kampanji širom sveta da im bude poštedjen život.

1925 – Vrhovni Sovjet SSSR-a usvojio je prvi sovjetski ustav.

1926 – Maršal Jozef Pilsudski izvršio je državni udar i uspostavio je vojnu diktaturu u Poljskoj.

1937 – Engleski kralj Džordž VI (George) krunisan je u Vestminsterskoj opatiji u Londonu. Ceremoniju je prenosila televizija BBC, prvi put uživo.

1943 – Predajom nemačkog generala fon Arnima u Tunisu završene su borbe u severnoj Africi u Drugom svetskom ratu.

1949 – Zvanično je okončana sovjetska desetomesečna blokada Berlina tokom koje je grad snabdevan iz Savezne Republike Nemačke vazdušnim mostom.

1957 – Umro je američki filmski glumac i jedan od najvećih režisera nemog filma Erih fon Štrohajm (Erich von Stroheim) (“Pohlepa”, “Svadbeni marš”, “Kraljica Keli”).

1965 – Zapadna Nemačka je uspostavila diplomatske odnose sa Izraelom, a arapske zemlje su prekinule odnose sa vladom u Bonu.

1988 – Svetska zdravstvena organizacija objavila je da u svetu ima više od 34.000 obolelih od side.

1992 – Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini je na zasedanju u Banjaluci donela odluku o formiranju Vojske Republike Srpske i osnivanju novinske agencije SRNA; nemoćni da spreče širenje sukoba u Bosni, posmatrači EZ napustili su Sarajevo.

1994 – Palestinska policija je stigla na Zapadnu obalu u okviru priprema da od Izraela preuzme grad Jerihon, sedište palestinske autonomije u toj oblasti.

1995 – Vlasnici “Rokfeler centra” u Njujorku, iza kojih je stajao japanski kapital, objavili su bankrot.

1997 – Predsednik Rusije Boris Jeljcin i čečenski vođa Aslan Mashadov potpisali su sporazum o obustavi neprijateljstava.

2001. – Umro je popularni pevač Peri Komo (Perry Como) čiji je opušteni vokalni stil šest decenija vladao scenom, sa baladama kao što su “Uhvati zvezdu padalicu” i “Nemoguće”.

2003 – Iranski predsednik Mohamad Katami (Mohammad Khatami) doputovao je u Liban i on je prvi iranski lider koji je posetio Liban od islamske revolucije 1979. godine.

2005 – Umrla je švedska džez pevačica i glumica Monika Ceterlund (Zetterlund) koja je 60-tih godina prošlog veka pevala sa legendardnim pijanistom Bilom Evansom (Bill Evans). Ona je izgorela u požaru koji je izbio u njenom stanu.

2006 – U eksploziji gasovoda u Lagosu, glavnom gradu Nigerije, poginulo je oko 200 osoba.

2008 – U Varšavi je umrla Irena Sendler, koja je tokom Drugog svetskog rata postala simbol nesebične pomoći Jevrejima u jeku holokausta. Ona je iz Varšavskog geta spasila sigurne smrti najmanje 2.500 jevrejske dece.

2008 – U snažnom zemljotresu jačine 7,8 stepeni Rihterove skale koji je pogodio jugozapadnu kinesku oblast Sečuan poginulo je ili nestalo više od 87.000 ljudi, medju kojima i 5.335 djaka.

2009 – Ivan Džon Demjanjuk, optužen za nacističke ratne zločine deportovan je iz SAD u Nemačku, gde je osudjen na pet godina zatvora, zbog učešća u ubistvu evropskih Jevreja u koncentracionom logoru Treblinaka-Sobibor.

2013 -Papa Franja je proglasio prve svece od kako je došao na čelo Rimokatoličke crkve, kanonizujući oko 800 italijanskih mučenika.

2015 – Slika “Žene Alžira” španskog slikara Pabla Pikasa prodata je na aukciji američke kuće “Kristi” u Njujorku za 179 miliona dolara čime je postavila novi svetski rekord za najskuplje umetničko delo.

2019 – Novi predsednik Severne Makedonije Stevo Pendarovski započeo je petogodišnji mandat davanjem svečane izjave pred parlamentom.