Na današnji dan 13. avgust

Na današnji dan 13. avgusta 1899. rođen je engleski filmski režiser Alfred Džozef Hičkok (Joseph Hitchcock). Proslavio se kriminalističkim filmovima i filmovima strave, koji su postali klasika u tom žanru (“Ptice”, “Psiho”, “39 stepenica”, “Sever-severozapad”).

1521 – Španski osvajač Ernan Kortes (Hernan Cortes) zauzeo je i razorio, nakon tromesečne opsade, asteški grad Tenočtitlan (Meksiko Siti).

1624 – Francuski kralj Luj XIII (Louis) postavio je za prvog ministra kardinala Rišeljea (Risselieu).

1792 – Francuski revolucionari su uhapsili članove kraljevske porodice, tri dana nakon ukidanja monarhije i zbacivanja kralja Luja XVI (Louis).

1814 – Holanđani su ustupili Velikoj Britaniji Rt Dobre Nade.

1820 – Rođen je britanski muzikolog Džordž Grov (George Grove), autor “Rečnika muzike i muzičara” (4 knjige 1879-89).

1826 – Umro je francuski lekar Rene Teofil Jasint Lenak (Theophile Hyacinthe Laennac), koji je 1819. izumeo stetoskop.

1863 – Umro je francuski slikar Ežen Delakroa (Eugene Delacroix), predstavnik romantizma u francuskom slikarstvu. Ilustrovao je Geteovog (Goethe) “Fausta” i napisao “Dnevnik” u kojem je izložio zapažanja o umetnosti (“Danteova barka”, “Ulazak krstaša u Carigrad”, “Na barikadama 28. jula 1830”).

1868 – U Peruu i Ekvadoru je počela serija zemljotresa u kojima je poginulo oko 25.000 ljudi.

1871 – Rođen je nemački revolucionar Karl Libkneht (Liebknecht) jedan od osnivača i vođa Komunističke partije Nemačke. Kao poslanik u Rajhstagu istupao je protiv nemačkog i međunarodnog imperijalizma i jedini je glasao protiv ratnih kredita u decembru 1914. Bio je jedan od vođa Novembarske revolucije u Nemačkoj 1918, ali je posle gušenja revolucije uhapšen i u januara 1919. ubijen zajedno s Rozom Luksemburg (Rosa Luxemburg).

1902 – Rođen je nemački inženjer Feliks Vankl (Felix Wankel), izumitelj rotacionog motora, koji je po njemu dobio naziv. Prvu ideju za taj motor patentirao je 1929, a 1939. avion Mešeršmit 209 sa eksperimentalnim Vanklovim motorom postigao je svetski rekord u brzini.

1910 – Umrla je engleska medicinska sestra Florens Najtingel (Florence Nightingale), koja je u Krimskom ratu (1853-56) organizovala prvu ekipu za negu ranjenika, a potom osnovala prvu školu za bolničarke.

1912 – Umro je francuski kompozitor Žil Masne (Jules Massenet), autor više od 20 opera (“Manon”, “Verter”, “Don Kihot”).

1913 – Rođen je kiparski arhiepiskop Makarios III, vođa pokreta za nezavisnost Kipra od Velike Britanije i prvi predsednik te mediteranske zemlje od 1960. do smrti 1977. Bio je i jedan od istaknutih lidera pokreta nesvrstanih zemalja.

1914 – Francuska je u Prvom svetskom ratu objavila rat Austro-Ugarskoj.

1923 – Mustafa Kemal Ataturk (Atatuerk), postao je prvi predsednik Turske. Tokom vladavine do smrti 1938. sproveo je radikalne reforme u zemlji približivši Tursku Evropi.

1927 – Rođen je kubanski revolucionar i državnik Fidel Ruz Kastro (Ruz Castro), pod čijim je vođstvom na Kubi svrgnuta diktatura Fulhensija Batiste (Fulgencio) i izvedena socijalistička revolucija.

1961 – Vlasti Istočne Nemačke zatvorile su granicu između Istočnog i Zapadnog Berlina kod Brandenburške kapije i počele izgradnju 155 kilometara dugačkog zida prema granici sa Zapadnom Nemačkom, koji je u narednih 38 godina bio simbol podeljene Nemačke i hladnoratovski simbol podeljenog sveta. Zid je probijen u novembru 1989, nakon čega se Nemačka ponovo ujedinila.

1964 – U Velikoj Britaniji izvršene poslednje smrtne kazne vešanjem dvojice zatvorenka u Liverpulu i Mančesteru, osuđenih na smrt zbog ubistva.

1993 – Više od 120 ljudi je poginulo kada se u Tajlandu srušio šestospratni hotel.

1998 – Švajcarske banke i jevrejske grupe postigle su sporazum kojim je predviđena suma od milijardu i 250 miliona dolara kompenzacije za žrtve holokausta u Drugom svetskom ratu.

2001 – Politički lideri Makedonaca i Albanaca potpisali su u Ohridu mirovni sporazum kojim su okončani višemesečni sukobi ove dve etničke zajednice u Makedoniji.

2009 – Preminuo je Les Paul (Lester William Polsfuss) američki muzičar, gitarista i inovator, zaslužan za brojna unapređenja modernih električnih instrumenata i unapređivanje tehnika snimanja muzike. Dobitnik je dva Gremija za album “Les Paul & Friends: American Made, World Played”.

2014 – U Srbiji su stupili na snagu novi medijski zakoni (o javnom informisanju i medijima, elektronskim medijima i o javnim medijskim servisima) kojima je predviđeno povlačenje države iz vlasništva u medijima do 1. jula 2015.