Na današnji dan 5. maj

1813 – Rodjen je danski filozof Seren Kjerkegor (Soeren Kierkegaard), začetnik filozofije egzistencijalizma (“Ili-ili: fragmenti života”, “Pojam strepnje”, “Bolest na smrt”, “Stadijumi na životnom putu”, “Filozofske mrvice”).

1815 – Rodjen je francuski pisac komedija i vodvilja Ežen Martin Labiš (Eugene, Labiće). Neke od njegovih komedija ubrajaju se u najpopularnije komedije 19. veka (“Slamni šešir”, “Put gospodina Perišona”).

1818 – Rodjen je nemački filozof Karl Hajnrih Marks (Heinrich Marx) teoretičar modernog socijalizma i komunizma. Sa Fridrihom Engelsom (Friedrich) napisao je 1848. Komunistički manifest (“Prilog kritici Hegelove filozofije prava”, “Teze o Fojerbahu”, “Osamnaesti brimer Luja Bonaparte”, “Kapital – kritika političke ekonomije”).

1821 – Umro je francuski car Napoleon I Bonaparta (Bonaparte) jedan od najvećih vojskovodja u istoriji, čiji su osvajački pohodi izmenili Evropu. Umro je na ostrvu Sveta Jelena kao britanski zatvorenik.

1846 – Rodjen je poljski pisac Henrik Sjenkjevič (Henryk Sienkiewicz) autor romana “Quo vadis”, i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905.

1855 – Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo je Opšti zemaljski zakonik u koji su unete imovinske i poreske reforme.

1860 – Italijanski revolucionar Djuzepe Garibaldi (Giuseppe) sa svojih “hiljadu crvenih košulja” isplovio je iz Djenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.

1883 – Rodjen je srpski kompozitor i muzički pisac Petar Konjović, rektor Muzičke akademije u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti i upravnik Muzikološkog instituta (“Knez od Zete”, “Vilin veo”, “Koštana”, “Seljaci”).

1904 – Na brdu Volujica kod Bara postavljena je prva radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema na Balkanu.

1930 – Britanske vlasti u Indiji uhapsile su Mahatmu Gandija (Mahatma Gandhi) zbog njegove kampanje gradjanske neposlušnosti.

1936 – Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja (Pietro Badoglio) okupirale su Adis Abebu, prestonicu Etiopije. Istog dana 1941. u oslobodjeni grad ušao je etiopski car Haile Selasije I (Selašie).

1945 – Sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u mesto Pinemunde, odakle su Nemci ispaljivali rakete “Fau 1” i “Fau 2”. Američke trupe su oslobodile nemački nacistički koncentracioni logor Mathauzen.

1954 – General Alfredo SStresner (Stroešner) je vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čaveza (Federico Chavez), započevši tako 34-godišnju diktaturu.

1955 – Odlukom saveznika, Savezna Republika Nemačka ponovo je stekla suverenitet.

1961 – Iz Kejp Kanaverala je lansiran kosmički brod “Merkjuri” prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Bartlet Šepard (Alan Bartlett Shepard).

1977 – Umro je nemački državnik i ekonomista Ludvig Erhard (Ludwig) zapadnonemački kancelar (1963-66) u vreme privrednog oporavka zemlje nakon Drugog svetskog rata.

1978. – Teroristička organizacija “Crvene brigade” saopštila je da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. Njegovo telo pronadjeno je dva dana kasnije u vozilu u centru Rima.

1981 – Bobi Sends (Bobby Sands) postao je prvi od deset pripadnika Ire koji je umro u zatvoru Mejz, u Severnoj Irskoj, od posledica štrajka gladju.

1993 – Umro je američki pisac i intelektualac Irving Hou (Howe) čije je najpoznatije delo “Svet naših očeva”, studija o istočno-evropskim Jevrejima imigrantima u Sjedinjenim Američkim Državama.

1999 – Indonezija i Portugal potpisale su dokument kojim je priznata nezavisnost Istočnog Timora.

2001 – Pripadnici pobunjeničke grupe UNITA su u Angoli kidnapovali 51 dečaka i 9 devojčica iz internata za ratnu siročad koji se nalazi izvan Kaksita, severo-istočno od Luande. Prilikom pobune, poginulo je oko 200 civila.

2003 – Ruanda je oslobodila više od 22.000 zatvorenika, koji uglavnom bili umešani u masakr koji je 1994. počinila Hutska milicija, kada je ubijeno oko 800.000 etničkih Tutsija i umerenih Huta. U zatvoru je ostalo oko 80.000 ljudi, gde većina čeka sudjenje.

2003 – Umro je Valter Sisulu, jedan od veterana u borbi protiv belaca koji su manjina u Južnoj Africi i dugogodišnji prijatelj i mentor Nelsona Mendele, najpoznatijeg borca protiv aparthejda.

2004 – U aukcijskoj kući “Sotbi” u Njujorku Pikasova slika “Dečak sa lulom” postigla je cenu od 104.168.000 dolara, što je predstavljalo svestki rekord u aukcijskoj prodaji slika do tada.

2005 – Na parlamentrnim izborima u Velikoj Britaniji Laburistička partija Tonija Blera (Tony Blair) osvojila je apsolutnu većinu u britanskom parlamentu, a premijer Toni Bler treći uzastopni mandat.

2009 – Odlukom Žalbenog veća Haškog tribunala Veselinu Šljivančaninu izrečena je kazna od 17 godina zatvora za zločine u Vukovaru, umesto prvobitne kazne od 5 godina. Istovremeno, Žalbeno veće je potvrdilo prvostepenu presudu pukovniku bivše JNA Miletu Mrkšiću, kojom je osuđen na 20 godina zatvora.

2012 – U Japanu je počeo proces zatvaranja poslednjeg aktivnog nuklearnog reaktora, od 50 koliko ih je radilo u zemlji do katastrofe u Fokušimi 2011. godine.

2014 – Umro je Timoti Džon Bajford (Timothy John Byford) britanski režiser, scenarista i glumac koji je veći deo svog radnog veka proveo u Srbiji. Iza njega su ostale kultne TV serije za decu: “Neven”, “Poletarac”, “Babino unuče”, “Metla bez drške”, “Nedeljni zabavnik”.

2018 – Američka svemirska agencija NASA lansirala ka Marsu letelicu “Insajt” (InSight) sa ciljem da istraži unutrašnjost “crvene planete” tako što će robot izvoditi geološka iskopavanja do dubine od pet metara i pokušati da izmeri zemljotrese na ovoj planeti.