Na današnji dan 9. decembar

Na današnji dan 9. decembra 1990.godine Socijalistička partija Srbije (preimenovan Savez komunista Srbije), pobedila je na prvim višestranačkim izborima u Srbiji posle 45 godina vladavine Saveza komunista, a za predsednika Srbije je izabran njen lider Slobodan Milošević.

1594 – Rođen je kralj Švedske Gustav II Adolf (Gustaf), veliki vojskovodja, vojni i državni reformator. Uspešno je okončao ratove s Danskom, Poljskom i Rusijom i osigurao dominaciju Švedske na Baltiku. U Tridesetogodišnjem ratu (od 1630) naneo je niz poraza katoličkim snagama grofa Tilija (Tilly). Poginuo je u novembru 1632. u bici kod Licena, u kojoj je njegova vojska potukla armiju nemačkog generala Valenštajna (Wallenstein). Uoči njegove smrti Švedska je bila najjača sila u Evropi. Nasledila ga je kćerka Kristina (Christina).

1608 – Rođen je Džon Milton (John) koji se smatra najvećim engleskim pesnikom uz Šekspira (Shakespeare). Pristalica Olivera Kromvela (Cromwell) i gradjanske revolucije, postao je 1649. u Kromvelovoj vladi sekretar za latinski i počeo da piše političke, religiozne i filozofske pamflete. Svoja najbolja dela napisao je u vreme restauracije kada je bio slep, siromašan i razočaran u politiku i društvo (“Izgubljeni raj”, “Ponovo zadobijeni raj”, “Samson Borac”).

1641 – Umro je flamanski slikar Anton van Dajk (Anthony Dyck) portretista, dvorski slikar engleskog kralja Čarlsa I od 1632.

1824 – U peruanskom ratu za nezavisnost snage južnoameričkog revolucionara Simona Bolivara porazile su špansku armiju u bici kod Ajakuča u Peruu, presudnoj za sticanje nezavisnosti Perua.

1886 – Rođen je Amerikanac Klarens Birdsej (Clarence Birdseye) pronalazač dubokog zamrzavanja za održavanje namirnica. Pretpostavlja se da je za svoj pronalazak koristio iskustvo domorodaca sa Aljaske.

1905 – U Drezdenu je izvedena premijera opere jednočinke “Saloma” Ričarda Štrausa (Richard Strauss), po priči Oskara Vajlda (Oscar Wilde). Publika se zgražača nad skarednošću predstave.

1905 – Francuska je donela dekret o razdvajanju države i crkve.

1910 – Umro je pisac Laza Kostić, koji je u poeziju uneo nove i smele oblike i obogatio srpski književni jezik novim izrazima. Bio je začetnik srpske avangardne lirike, a nekoliko njegovih pesama je medju najboljim iz perioda srpskog romantizma (“Santa Maria della Salute”, drame “Maksim Crnojević”, “Pera Segedinac”).

1917 – Turske trupe su Britancima u Prvom svetskom ratu predale Jerusalim koji je pod turskom dominacijom bio od 1517.

1926 – Rođen je Španac Luis Migel Lukas “Domingin” (Miguel Lucas Diminguin), jedan od najuspešnijih boraca s bikovima u 20. veku. Njegova veština inspirisala je američkog pisca Ernesta Hemingveja (Hemingway).

1941 – Kina je u Drugom svetskom ratu objavila rat Japanu, Nemačkoj i Italiji.

1961 – Afrička država Tanganjika, na čelu s premijerom Džulijusom Njerereom (Julius Nyerere), stekla je nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta. Na isti dan 1962. Tanganjika je postala republika.

1985. – Bivši predsednik Argentine, general Horhe Videla (Jorge) i njegov sledbenik, član vojne hunte admiral Emilio Masera (Massera), osudjeni su na doživotni zatvor zbog učešća u “Prljavom ratu” protiv gradske gerile i političkih protivnika (1976-82) tokom kojeg je nestalo 9.000 ljudi.

1985 – Generalna skupština UN je jednoglasno prihvatila rezoluciju kojom se svi akti terorizma osudjuju kao kriminal.

1987 – Protestima na području Gaze počela je prva “Intifada” – pobuna Palestinaca protiv izraelske okupacije. Ustanak je potom zahvatio Zapadnu obalu i Jerusalem.

1990 – Leh Valensa (Lech Walesa), bivši lider sindikata “Solidarnost”, pobedio je na predsedničkim izborima u Poljskoj.

1992 – Poštujući sankcije UN protiv SR Jugoslavije, Svetska fudbalska federacija je zabranila jugoslovenskoj reprezentaciji da učestvuje u kvalifikacijama za Svetsko prvenstvo u SAD 1994.

1994 – Partija “Šin fejn”, političko krilo Irske republikanske armije, prvi put je posle više od 70 godina počela mirovne pregovore s britanskom vladom.

1995 – Vrhovni sud Poljske je potvrdio pobedu Aleksandra Kvašnjevskog (Aleksander Kwasniewski) na novembarskim predsedničkim izborima i odbacio žalbu pristalica njegovog poraženog rivala Leha Valense (Lech Walesa).

1996 – UN su odobrile primenu dugo odlaganog sporazuma s Irakom o prodaji ograničenih količina nafte za hranu, čime se Irak vratio na svetsko tržište nafte prvi put od invazije na Kuvajt 1990.

1999 – Srpske vlasti osudile su predsednicu Lige albanskih žena, pesnikinju Fljoru Brovinu, na 12 godina zatvora. Brovina je puštena na slobodu 2000. po odlasku Slobodana Miloševića s vlasti.

2000 – SR Jugoslavija i bivša jugoslovenska republika Slovenija uspostavile su diplomatske odnose.

2002 – Američka avionska kompanija “Junajted Erlajns” je podnela zahtev za bankrot, što je bio najveći slučaj bankrotstva u istoriji avioindustrije.

2002 – Indonežanska vlada i predstavnici oslobodilačkog pokreta Aceh potpisali su primirje posle 26 godina nemira u kojima u istoimenoj pokrajini poginulo 30.000 ljudi.

2005 – Umro je francuski slikar, pripadnik soc-realizma Boris Taslicki (Taslitzky) koji je, rizikujući smrt, crtao portrete na papirićima koje je krao kao zatvorenik u nacističkim koncentracionim logorima.

2010 – Umro je jedan od najistaknutijih italijanskih modnih kreatora, Fausto Sarli autor odeće zvezda italijanskog filma i televizije, a bio je čuven i po kolekciji venčanica.

2010 – Umro je džez saksofonista Džejms Mudi (James Moody) koji je snimio više od 50 solo-albuma i svirao s Dizijem Gilepsijem (Dizzy Gilepsy), Kvinsijem Džonsom (Quincy Jones) i Lajonelom Hamptonom (Lionel). Dobitnik je Gremi i brojnih drugih nagrada.

2013 – Osječki Županijski sud osudio je Vladimira Milankovića na osam godina zatvora, zbog ratnih zločina protiv civilnog stanovništva i ratnih zarobljenika na području Siska 1991. i 1992. Drugooptuženog Dragu Bošnjaka sud je oslobodio optužbe.

2015 – Više od 9.000 ljudi je poginulo od aprila 2014. u oružanom sukobu s proruskim separtistima na istoku Ukrajine, saopštile su Ujedinjene nacije (UN).

2017 – Huan Karlos Mesa (Juan Carlos), jedan od najtraženijih trgovaca drogom za čije hapšenje su SAD ponudile nagradu od dva miliona dolara, uhapšen je u Kolumbiji.

2019 – Svetska antidoping agencija suspendovala je Rusiju na četiri godine sa svih velikih sportskih takmičenja zbog manipulisanja doping podacima.