Umro Vilijem Fridkin, režiser Francuske veze, Isterivača đavola i rimejka Nadnice za strah

Vilijem Fridkin (William Friedkin), jedan od najvećih režisera autorske ere američkog filma poznate kao “Novi Holivud”, umro je danas u Los Anđelesu u 87. godini, javljaju svetski mediji.

Smrt autora “Francuske veze” (1971), “Isterivača đavola” (1973), rimejka “Nadnice za strah” (1977) i “Gluvarenja” (1980), potvrdio je dekan Univerziteta Čepmen Stiven Galovej (Stephen Galloway), prijatelj Fridkinove supruge Šeri Lensing (Sherry Lansing), piše Varajeti (Variety).

Fridkin, koji će se verovatno najviše pamtiti po “Isterivaču đavola”, jednom od prvih blokbastera američkog filma, rođen je u Čikagu 29. avgusta 1935. godine, a debitovao je 1967. godine sa komedijom-mjuziklom “Good Times” u kojem su glavne uloge igrali Soni i Šer.

U to vreme, američka filmska industrija i američki film generalno prolazili su kroz krupne promene: došlo je do smene generacija u studijima, a pod uticajem tzv autorske teorije koja je dolazila iz Evrope i Francuske, u SAD su počeli da se prave drugačiji filmovi, koje su od početka do kraja uobličavali režiseri a ne studiji i producenti.

Fridkin se divio francuskim filmovima, a sa policijskom dramom “Francuska veza” (1971), postao je jedna od prvih velikih režiserskih zvezda američkog filma, i za njega je dobio svog prvog i jedinog Oskara.

Poput njegovih kolega Frensisa Forda Kopole (Francis Ford Coppola) i Hola Ešbija (Hal Ashby), tokom sedamdesetih je bio među najpopularnijim filmadžijama u Holivudu zbog težnje da se prilikom pravljenja filmova upušta u rizike, ukazuje britanski Indipendent.

Najveću slavu postigao je sa “Isterivačem đavola” (1973), snimljenom po istoimenom romanu Vilijema Pitera Blatija (William Peter Blatty) koji je pokazao da horor film može biti vrlo komercijalan a provokativan. Iako su prve kritičarske reakcije bile podeljene, gledaoci su čekali u dugim redovima ispred bioskopa da pogledaju film, a tokom projekcija, ljudi su padali u nesvest.

“Isterivač đavola” imao je ogromnog kulturnog uticaja koji se oseća i danas, a bio je praćen nizom mahom inferiornih nastavaka. Originalni film bio je nominovan za Oskara u kategoriji najboljeg filma.

Sa ogromnim ugledom koji je stekao, Fridkin je potom prionuo na pravljenje rimejka čuvenog francuskog filma “Nadnica za strah” koji se u njegovoj verziji zvao “Sorcerer”, što na engleskom znači “čarobnjak” ili “volšebnik”.

Fridkin je u njegovom stvaranju poduzeo ogromne rizike i naišao na velike teškoće, a ključna scena prelaska kamiona preko trošnog mosta u sred džugle po izuzetno jakoj kiši snimana je prvo u Dominikanskoj Republici pa je ponovljena u Meksiku, i koštala je nekoliko miliona dolara.

Kada je film 1977. godine došao u bioskope dočekan je lošim kritikama a konkurencija u bioskopima bili su mu “Ratovi zvezda” Džordža Lukasa, te je prošao slabo. Tek mnogo kasnije, ovaj film je kritika prepoznala kao Fridkinovo treće remek delo.

U osamdesetim godinama, vreme njegove komercijalne popularnosti i omiljenosti kod kritičara je prošlo. U tom periodu, Fridkin je snimio kultno ostvarenje “Gluvarenje” (1980), koji su pratile kontroverze zbog navodno pogrdnog prikazivanja gej populacije, i imao je jedan pristojan hit sa “Živeti i umreti u Los Anđelesu” (1985).

U dvadeset prvom veku, produžena (“režiserska”) verzija “Isterivača đavola” bila je hit u bioskopima, a Fridkin je ostavario uspehe sa filmovima “Bug” (2007) i “Killer Joe” (2011). Pre smrti je uspeo da završi film “The Caine Mutiny Court-Martial” koji će premijerno biti prikazan u septembru ove godine.